Incoterms đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực logistics và thương mại quốc tế, vì chúng xác định rõ trách nhiệm, chi phí, và rủi ro giữa người bán và người mua trong quá trình vận chuyển hàng hóa. Việc sử dụng Incoterms giúp giảm thiểu sự hiểu lầm và tranh chấp, đảm bảo mọi bên liên quan đều hiểu rõ nghĩa vụ của mình từ lúc hàng hóa xuất đi cho đến khi đến đích. Vậy Incoterms là gì và có những điều khoản Incoterms nào? MV Cargo sẽ giải đáp cho bạn qua bài viết dưới đây.
Incoterms là gì?
Incoterms là từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh “International Commercial Terms“, dịch sang tiếng Việt có nghĩa là Các Điều Khoản Thương Mại Quốc Tế. Đây là một bộ các quy tắc được chuẩn hóa, do Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) ban hành, nhằm xác định rõ ràng trách nhiệm, chi phí và rủi ro của người mua và người bán trong một giao dịch mua bán hàng hóa quốc tế.
Vai trò của Incoterms
Incoterms đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc làm rõ và thống nhất các điều khoản thương mại quốc tế. Các điều khoản Incoterms như một “ngôn ngữ chung” giúp các bên tham gia giao dịch hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và rủi ro của mình, từ đó giảm thiểu tranh chấp và mâu thuẫn. Những điều khoản Incoterms này còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc ký kết hợp đồng thương mại, giúp giao dịch diễn ra trôi chảy và hiệu quả hơn.
Cụ thể hơn, những điều khoản Incoterms giúp:
- Xác định điểm giao hàng: Chỉ rõ nơi chính xác mà quyền sở hữu và rủi ro đối với hàng hóa được chuyển giao từ người bán sang người mua.
- Phân chia chi phí: Quy định rõ ràng bên nào sẽ chịu trách nhiệm thanh toán các chi phí như vận chuyển, bảo hiểm, thủ tục hải quan, v.v.
- Phân bổ rủi ro: Xác định rõ bên nào sẽ chịu trách nhiệm nếu hàng hóa bị hư hỏng, mất mát hoặc chậm trễ trong quá trình vận chuyển.
Incoterms dùng cho phương thức vận chuyển nào?
Incoterms có thể được áp dụng cho hầu hết các phương thức vận chuyển, bao gồm:
- Vận tải biển: Đây là phương thức vận chuyển phổ biến nhất và hầu hết các điều khoản Incoterms đều được thiết kế để áp dụng cho vận tải biển, đặc biệt là các điều khoản như FOB, CFR, CIF.
- Vận tải hàng không: Một số điều khoản Incoterms như EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP và DDP cũng có thể được áp dụng cho vận tải hàng không.
- Vận tải đường bộ: Các điều khoản FCA, CPT, CIP, DAP và DDP thì thường được sử dụng cho vận tải đường bộ.
- Vận tải đường sắt: Tương tự như vận tải đường bộ, các điều khoản Incoterms gồm FCA, CPT, CIP, DAP và DDP cũng có thể áp dụng cho vận tải đường sắt.
- Vận tải đa phương thức: Điều khoản Incoterms cũng có thể được sử dụng cho các loại hình vận tải kết hợp nhiều phương thức khác nhau.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả các điều khoản Incoterms đều phù hợp với mọi phương thức vận chuyển. Ví dụ, các điều khoản như FAS (Free Alongside Ship) và FOB (Free on Board) chủ yếu được sử dụng cho vận tải biển.
Các điều khoản Incoterms thông dụng phiên bản 2020
Incoterms 2020 là phiên bản mới nhất và được sử dụng rộng rãi hiện nay, bao gồm 11 điều khoản Incoterms chính sau khi đã được sửa đổi, bổ sung với nội dung cụ thể như sau:
EXW (Ex Works) – Giao hàng tại xưởng
Đây là điều khoản Incoterms mà người bán chịu trách nhiệm ít nhất, còn người mua sẽ phải chịu trách nhiệm và chi phí cao nhất trong quá trình giao dịch. Theo điều kiện này, người bán chỉ cần làm hàng sẵn sàng tại nhà máy, kho hoặc địa điểm đã thỏa thuận. Tất cả các chi phí và rủi ro liên quan đến việc vận chuyển, bảo hiểm, thủ tục hải quan, thuế,… đều do người mua đảm nhận.
Điều kiện EXW thường được sử dụng trong các giao dịch nội địa hoặc khi người mua có khả năng tự tổ chức vận chuyển và xử lý thủ tục xuất nhập khẩu.
FCA (Free Carrier) – Giao hàng cho người chuyên chở
Trong điều kiện FCA của Incoterm, người bán sẽ chịu trách nhiệm giao hàng đã thông quan xuất khẩu cho người mua tại một địa điểm đã thỏa thuận trước, thường là tại cơ sở của người bán hoặc một địa điểm khác trong nước của người bán. Sau khi hàng hóa được giao cho người chuyên chở mà người mua chỉ định, mọi rủi ro và chi phí liên quan đến việc vận chuyển sẽ chuyển sang người mua.
FAS (Free Alongside Ship) – Giao hàng dọc mạn tàu
AS (Free Alongside Ship) là một điều khoản Incoterms quy định rằng người bán có trách nhiệm giao hàng đã thông quan xuất khẩu cho người mua tại mạn tàu (cầu cảng hoặc sà lan) tại cảng bốc hàng đã quy định. Từ thời điểm đó, trách nhiệm và rủi ro sẽ được chuyển sang người mua. Người mua chịu chi phí và rủi ro liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa từ cảng xuất khẩu, bao gồm cả chi phí xếp hàng lên tàu, vận chuyển quốc tế, bảo hiểm, và các thủ tục hải quan tại điểm đến.
FAS thường được sử dụng trong vận chuyển hàng hóa bằng đường biển hoặc đường thủy nội địa.
FOB (Free on Board) – Giao hàng lên tàu
FOB (Free on Board) là một trong những điều khoản giao hàng quốc tế của Incoterms được sử dụng rộng rãi, đặc biệt trong vận tải biển.
Đối với FOB, người bán sẽ chịu trách nhiệm giao hàng lên tàu tại cảng bốc hàng đã thỏa thuận. Sau khi hàng hóa được đặt lên tàu, mọi rủi ro và chi phí liên quan đến việc vận chuyển sẽ chuyển sang người mua. Người mua chịu trách nhiệm cho việc vận chuyển, bảo hiểm, và các thủ tục hải quan tại điểm đến.
CFR (Cost and Freight) – Tiền hàng và Cước phí
CFR (Cost and Freight) là điều khoản Incoterms quy định về trách nhiệm của người bán trong việc giao hàng lên tàu tại cảng bốc hàng đã thỏa thuận và trả các chi phí vận chuyển đến cảng đến. Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa sẽ chuyển sang người mua từ khi hàng hóa được đặt lên tàu.
Sau đó, người mua cũng sẽ chịu trách nhiệm về các chi phí phát sinh sau khi hàng hóa đến cảng đến, như thuế nhập khẩu, phí bốc dỡ, và chi phí vận chuyển hàng hóa từ cảng đến kho của mình.
CIF (Cost, Insurance and Freight) – Tiền hàng, bảo hiểm & cước phí
CIF (Cost, Insurance, and Freight) là điều khoản Incoterms mà nội dung của nó quy định rằng người bán chịu trách nhiệm thanh toán chi phí vận chuyển và bảo hiểm hàng hóa từ cảng xuất khẩu đến cảng đích.
Rủi ro chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa đã qua lan can tàu tại cảng xuất khẩu. Điều này có nghĩa là người bán sẽ lo liệu mọi chi phí liên quan đến vận chuyển và bảo hiểm tối thiểu, nhưng người mua sẽ chịu rủi ro từ thời điểm hàng được xếp lên tàu. CIF thường được sử dụng trong vận chuyển hàng hóa bằng đường biển.
Người mua cũng cần chú ý rằng theo như điều khoản Incoterms 2020 thì người bán chỉ bắt buộc phải mua bảo hiểm ở mức thấp nhất là bảo hiểm loại C hoặc tương đương loại C cho điều kiện CIF. Tuy nhiên, nếu các bên muốn thì có thể đàm phán nâng mức bảo hiểm lên và đưa việc này vào trong 1 điều khoản của hợp đồng giữa hai bên.
CPT (Carriage Paid To) – Cước phí trả tới
Điều khoản Incoterms CPT thì quy định người bán sẽ chịu trách nhiệm trả toàn bộ chi phí vận chuyển hàng hóa đến điểm đến đã thỏa thuận với người mua. Dù vậy, trách nhiệm của người bán sẽ dừng lại ngay khi hàng hóa được chuyển giao cho người chuyên chở tại địa điểm đó.
Kể từ thời điểm này, người mua sẽ chịu trách nhiệm về các chi phí phát sinh sau khi hàng hóa đến điểm đến như thuế nhập khẩu, phí bốc dỡ, và các chi phí liên quan đến việc đưa hàng hóa vào kho hoặc đến địa điểm sử dụng cuối cùng.
CIP (Carriage and Insurance Paid to) – Cước phí và bảo hiểm trả tới
Điều khoản Incoterms này có thể được xem như một bước nâng cấp so với điều khoản CPT, nghĩa là bên cạnh việc trả cước vận chuyển, người bán còn phải chịu trách nhiệm mua bảo hiểm hàng hóa cho đến khi hàng đến điểm đến đã thỏa thuận. Giống như CPT, rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa sẽ chuyển từ người bán sang người mua ngay khi hàng hóa được giao cho người vận chuyển đầu tiên. Tuy nhiên, với CIP, người mua có thêm một lớp bảo vệ nhờ vào hợp đồng bảo hiểm mà người bán đã mua.
Khác với CIF, khi sử dụng điều kiện CIP, người mua cần chú ý rằng theo như quy định mới nhất về điều khoản Incoterms 2020 thì người bán bắt buộc phải mua bảo hiểm ở mức cao nhất là bảo hiểm loại A hoặc tương đương loại A thay vì mức bảo hiểm tối thiểu loại C theo như Incoterms 2010 cho điều kiện CIP này. Tuy nhiên, hai bên vẫn có thể đàm phán hạ thấp mức bảo hiểm xuống và đưa việc này vào trong 1 điều khoản của hợp đồng mua bán quốc tế.
DAP (Delivered at Place) – Giao hàng tại điểm đến
Là một trong những điều khoản Incoterms thuộc nhóm D mà trong đó người bán sẽ chịu trách nhiệm giao hàng đến một địa điểm cụ thể đã thỏa thuận trước với người mua.
Người bán có nghĩa vụ hoàn tất mọi thủ tục và chi phí để đưa hàng hóa đến địa điểm đã thỏa thuận, bao gồm cả việc thông quan xuất khẩu, vận chuyển, và đặt hàng hóa tại nơi đến. Người mua sẽ chịu trách nhiệm về các chi phí phát sinh sau khi hàng đã đến nơi, như thuế nhập khẩu, phí thông quan nhập khẩu, và chi phí vận chuyển hàng hóa từ điểm đến đến kho của mình.
Rủi ro sẽ chuyển sang người mua ngay khi hàng hóa được đặt tại nơi đến đã thỏa thuận và sẵn sàng để dỡ hàng. Điều này có nghĩa là, từ thời điểm này, người mua sẽ chịu trách nhiệm về mọi tổn thất có thể xảy ra với hàng hóa.
DDP (Delivered Duty Paid) – Giao hàng đã nộp thuế
DDP là điều khoản Incoterms mang lại nhiều lợi ích cho người mua nhất, đồng thời cũng đặt cho người bán nhiều trách nhiệm nhất. Người bán sẽ vận chuyển hàng hóa đến địa điểm cụ thể đã thỏa thuận với người mua, thường là kho của người mua hoặc một địa điểm khác được chỉ định.
Đồng thời, người bán sẽ chịu trách nhiệm thanh toán tất cả các chi phí liên quan đến việc giao hàng, bao gồm cước vận chuyển, phí bảo hiểm, thuế nhập khẩu, thuế nội địa, phí thông quan, và các loại phí khác, cũng như đảm bảo cả việc hoàn tất tất cả các thủ tục hải quan cần thiết để đưa hàng hóa vào thị trường của người mua.
DPU (Delivered at Place Unloaded) – Giao hàng tại địa điểm đã dở xuống
DPU là một trong những điều khoản Incoterms mới được thay đổi ở phiên bản 2020, nhằm thay thế cho điều khoản DAT (Delivery at Terminal) trước đó. Theo điều khoản DPU, người bán chịu trách nhiệm giao hàng đến một địa điểm cụ thể đã thỏa thuận trước và dỡ hàng xuống khỏi phương tiện vận tải.
Tương tự DDP, người bán sẽ phải hoàn tất mọi thủ tục và chi phí để đưa hàng hóa đến địa điểm đã thỏa thuận, bao gồm cả việc thông quan xuất khẩu, vận chuyển, và dỡ hàng. Người mua sẽ chịu trách nhiệm về các chi phí phát sinh sau khi hàng đã được dỡ, như thuế nhập khẩu, phí thông quan nhập khẩu, và chi phí vận chuyển hàng hóa từ điểm dỡ đến kho của mình. Rủi ro sẽ chuyển sang người mua ngay khi hàng hóa được dỡ xuống khỏi phương tiện vận tải tại nơi đến.
Trên đây là 11 điều khoản Incoterms theo phiên bản 2020 mới nhất được quy định mà MV Cargo muốn thông tin đến bạn. Mong là bài viết trên đã có thể giúp bạn cập nhật đầy đủ và chi tiết các thông tin về Incoterms cũng như hiểu rõ những nội dung được quy định trong từng điều khoản Incoterms khác nhau.
